Diễn đàn trẻ em SOS Việt Nam lần thứ nhất - "Làng trẻ em SOS - Mái ấm của chúng em"

Năm 2019 là năm thứ 32 kể từ ngày Hiệp định hợp tác được ký kết giữa Bộ LĐ-TBXH và Làng trẻ em SOS quốc tế. Đến nay, 17 tỉnh, thành phố đã có Làng trẻ em SOS, các khu Lưu xá cho thanh niên, có 6 Chương trình tăng cường gia đình ở cộng đồng, 16 trường mẫu giáo SOS, 12 trường phổ thông Hermann Gmeiner, 1 trường trung cấp nghề và một số dự án hỗ trợ khác do Làng trẻ em SOS Quốc tế tài trợ. Đến nay, đã có hơn 6.000 trẻ đã và đang được nuôi dưỡng, trong đó có 3.100 trẻ đang được chăm sóc tại 236 gia đình thay thế của Làng trẻ em SOS. Về cơ bản, các con được hỗ trợ phát huy hết khả năng của mình và thực hiện đầy đủ các quyền của trẻ em. Hơn 2.850 em đã trưởng thành, hoà nhập cộng đồng. Hơn 90% trẻ em sau khi rời sự chăm sóc của Làng trẻ em SOS đều được đào tạo nghề ở các trình độ phù hợp.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà đánh giá: “Có được kết quả này là nhờ phương pháp hoạt động của Làng trẻ em SOS với 4 nguyên tắc sư phạm chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em bao gồm Trẻ em - Cha mẹ - Gia đình - Cộng đồng, trong đó lấy trẻ em làm trung tâm. Đồng thời cũng nhờ những nỗ lực, cố gắng của các cán bộ, nhân viên, các mẹ, các dì trong việc chăm sóc, dạy dỗ các con trưởng thành, đóng góp tích cực cho hoạt động an sinh xã hội chung của Ngành LĐ-TBXH và cả nước. Trong phiên họp vừa qua của SOS Quốc tế tại Áo, các nước đều ngưỡng mộ về kết quả phát triển hệ thống Làng trẻ em SOS tại Việt Nam trên cả 17 tỉnh, thành phố, với nhiều trường Hermann Gmeiner hoạt động cũng hiệu quả, môi trường xanh – sạch – đẹp”.

Tại Diễn đàn, các em thảo luận 5 chủ đề: Mái ấm gia đình và ngôi Làng trẻ em SOS; Phòng, chống xâm hại, bạo lực trẻ em; Bình đẳng trong giáo dục hòa nhập; Định hướng nghề nghiệp và khả năng có việc làm của thanh niên SOS; Sự tham gia của trẻ em SOS trong quá trình xây dựng chính sách pháp luật công nhận mô hình gia đình thay thế chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em.

Các em cho rằng, trước khi được vào Làng trẻ em SOS, các em không có nơi nương tựa, thiếu thốn về vật chất lẫn tinh thần, bị phân biệt đối xử và tiềm ẩn nguy cơ bị bắt cóc và xâm hại tình dục nên các em mắc các bệnh về tâm lý, tự ti, trầm cảm và có nguy cơ mắc các tệ nạn xã hội. Sau khi vào Làng trẻ em SOS sinh sống, các em được các mẹ, dì và chị em, cộng đồng Làng yêu thương chăm sóc và được đến trường, được định hướng nghề nghiệp và hỗ trợ tìm việc làm.

Theo các em, trong một xã hội lớn thì mỗi một gia đình là một xã hội thu nhỏ. Giá trị cốt lõi của Làng trẻ em SOS dựa trên nền tảng gia đình là dựa trên giá trị căn bản của xã hội. Do đó, một gia đình trong Làng trẻ em SOS cũng là một thành tố trong đó. Mặc dù vậy, vẫn còn một số tồn tại về cuộc sống của trẻ tại Làng cần giải quyết nhằm nâng cao chất lượng sống như: Định mức tiền ăn của các con trong Làng hiện vẫn còn thấp, kinh phí cho học thêm, đặc biệt là các kỹ năng mềm rất ít trong khi nhu cầu lớn; sự hoà nhập với cộng đồng và xã hội của trẻ vẫn còn nhiều hạn chế… Trên cơ sở đó, trẻ mong muốn được nâng cao chất lượng sống và tăng cường hoà nhập với cộng đồng xã hội.

Theo số liệu của Làng trẻ em SOS Việt Nam năm 2018, có 97% thanh niên tự lập có việc làm. Tuy nhiên, trong số 97% thanh niên có việc làm thì có đến 59% thanh niên làm trái ngành nghề được đào tạo hoặc công việc không ổn định, chỉ có 38% thanh niên có việc làm đúng ngành nghề đã được đào tạo. Đa số thanh niên SOS còn thiếu về các kỹ năng, trình độ ngoại ngữ tin học, nên ra trường không đáp ứng được nhu cầu công việc, chưa bắt kịp đc xu hướng nghề nghiệp trong tương lai, thiếu kinh nghiệm làm việc…

Nguyên nhân của tình trạng này là do công tác tư vấn, định hướng cho thanh niên SOS chưa hiệu quả. Một số thanh niên SOS còn thờ ơ, không quan tâm đến việc học hành, không ý thức được tầm quan trọng đối với thành công cá nhân… Qua Diễn đàn, các em kiến nghị có chính sách để hỗ trợ thanh niên được học nghề và tìm kiếm việc làm; Có nhiều hoạt động để thanh niên trải nghiệm thực tế các công việc làm ngoài Làng SOS để các em có nhiều kiến thức thực tế.

Một nội dung được nhiều em nhỏ đến từ các làng trẻ em SOS quan tâm đó là vấn đề bình đẳng trong giáo dục hòa nhập. Theo các em, hiện nay vẫn có tình trạng bất bình đẳng giữa trẻ em sống ở làng trẻ SOS với trẻ em cộng đồng. Các em còn thiếu kinh phí học tập, thiếu cơ sở vất chất, thiếu kĩ năng sống… Vì thế, các em mong muốn đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức để xóa bỏ bất bình đẳng. Đưa trẻ em SOS vào diện miễn giảm học phí theo Chính sách của Nhà nước. Có chính sách hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị trong giáo dục. Tăng cường đưa vào chương trình giáo dục kỹ năng sống vào chương trình học chính khóa và tăng cường thực hành…

Cũng tại Diễn đàn, trẻ em có phiên đối thoại với lãnh đạo Bộ LĐ-TBXH và bộ, ban, ngành về những vấn đề trẻ em quan tâm. Diễn đàn trẻ em SOS quốc gia lần thứ I cũng là cơ hội lan tỏa những tình cảm tình yêu thương, sự sẻ chia đến trẻ em 17 Làng Trẻ em SOS cả nước.

Diễn Đàn đã lựa chọn 04 em nhỏ được cử làm đại diện Diễn đàn trẻ em SOS để tham dự Diễn đàn trẻ em quốc gia lần thứ 6 diễn ra từ ngày 14-17/8/2019 tại Hà Nội.